Ολοένα και περισσότερα τρόφιμα κυκλοφορούν στην αγορά με τον όρο ελεύθερα γλουτένης ή gluten free αντίστοιχα στην αγγλική γλώσσα έχοντας στη συσκευασία το σήμα GF (gluten free). Τι θέλουν να δηλώσουν όμως με αυτό το σήμα τα συγκεκριμένα τρόφιμα, σε ποιά ομάδα ατόμων απευθύνονται και γιατί είναι τόσο διαδεδομένα τα τελευταία χρόνια; Στο σημερινό άρθρο θα δοθούν συνοπτικά κάποιες απαντήσεις ώστε να να μην μπαίνουμε στην παγίδα του μάρκετινγκ σ’ο,τι καινούριο κυκλοφορεί.

Μία δίαιτα ή καλύτερα διατροφή* ελεύθερη γλουτένης απευθύνεται στα άτομα τα οποία έχουν διαπιστωθεί οτι πάσχουν απο κοιλιοκάκη.

Η κοιλιοκάκη (επίσης γνωστή ως εντεροπάθεια ευαίσθητη στη γλουτένη ή δυσανεξία γλουτένης), αποτελεί μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου. Η νόσος αρχικά περιγράφηκε πριν απο έναν αιώνα,το 1932 όπου συνδέθηκε η κοιλιοκάκη με την πρόσληψη δημητριακών και τη γλιαδίνη που υπάρχει σε αυτά-το διαλυτό στο αλκοόλ κλάσμα, της πρωτεϊνης γλουτένης. Αντίστοιχες με τις γλιαδίνες, στο πρωτεϊνικό κλάσμα του σιταριού, είναι οι σεκαλίνες στη σίκαλη και οι ορδεϊνες στο κριθάρι. Έτσι λοιπόν τα άτομα αυτά πρέπει να αποκλείσουν απο το διαιτολόγιό τους το σιτάρι, τη σίκαλη, το κριθάρι, καθώς επίσης και τη βρώμη και τα προϊόντα αυτών. Με άλλα λόγια το κοινό ψωμί, το κουλούρι Θεσσαλονίκης, τα μακαρόνια, τα δημητριακά αυτών, τα μπισκότα κ.α αποτελούν απαγορευμένες τροφές  για τους κοιλιοκακικούς. Εδώ λοιπόν έρχεται να απαντήσει η βιομηχανία τροφίμων με μια σειρά προϊόντων με το λογότυπο GF, δηλώνοντας έτσι την απουσία γλουτένης. Συγκεκριμένα πληθώρα προϊόντων έχοντας ως πρώτη ύλη το ρύζι, το καλαμπόκι και την πατάτα-τρόφιμα που απο τη φύση τους είναι ελεύθερα γλουτένης-καθώς και τα άλευρα αυτών τοποθετούνται στα ράφια των σούπερ μάρκετ και φούρνων.

Διαφορετικά εάν δεν ακολουθηθεί η αγωγή, οι παραπάνω ΄΄απαγορευμένες΄΄ πρωτεϊνες (προλαμίνες), είναι τοξικές για το βλεννογόνο των ασθενών με κοιλιοκάκη. Η γλουτένη δρά αλλοιώνοντας τον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, ενώ εμποδίζει τις φυσιολογικές διεργασίες πέψης και απορρόφησης του φαγητού.  Ο οργανισμός αντιδρά παράγοντας αντιγλιαδινικά αντισώματα, έχοντας ως αποτέλεσμα την καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου. Συμπτώματα της κοιλιοκάκης είναι φλεγμονή στο έντερο με διάρροιες, κοιλιακό πόνο, κράμπες, τυμπανισμό, τα οποία με τη συγκεκριμένη θεραπεία  εξαφανίζονται. Αποτελεί μια κληρονομική πάθηση και επειδή την βλάβη  την προκαλεί  το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα.

Αν ρίξουμε μια ματιά στην λίστα των τροφίμων χωρίς γλουτένη καταλαβαίνουμε γιατί έχουν γίνει μόδα για την απώλεια σωματικού βάρους. Τα περισσότερα τρόφιμα είναι επεξεργασμένα πράγμα που σημαίνει πολλές φορές θερμιδογόνα και αρκετά αλατισμένα. Η γλουτένη προστίθεται στα περισσότερα τρόφιμα-εκτός αυτών που απο τη φύση τους την περιέχουν-γιατί έχει την ιδιότητα να προσδίδει όγκο στα τρόφιμα και να τα φουσκώνει. Ακόμα και στα φάρμακα υπάρχει για να τα κάνει συμπαγή. Έτσι αφαιρώντας απο την διατροφή του ένα άτομο τα παρακάτω τρόφιμα  εύκολα θα βγάλει το συμπέρασμα οτι βρήκε την μαγική δίαιτα. Όμως επειδή η γλουτένη περιέχεται στα περισσότερα βασικά τρόφιμα, αν την αφαιρέσουμε απο την διατροφή μας θα προκαλέσουμε δυσαπορρόφηση άλλων θρεπτικών συστατικών ζωτικής σημασίας. Βιταμίνες όπως η D,E, καθώς επίσης οι φυτικές ίνες έιναι πολύ πιθανό να απουσιάζουν στα τρόφιμα χωρίς γλουτένη πράγμα το οποίο αυτόματα καθιστά τη δίαιτα ακατάλληλη για απώλεια σωματικού βάρους! Επιπλέον η αντικατάσταση των τροφίμων με αυτά που είναι ελεύθερα γλουτένης μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα μιας και τα προϊόντα που κυκλοφορούν είναι κατα βάση επεξεργασμένα με πρόσθετο αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη!

Μη σας δελεάζει λοιπόν μια απλή ταμπέλα απλά και μόνο επειδή είναι της μόδας, ας σκεφτούμε τι κρύβεται πίσω από την ταμπέλα. Στερητικές δίαιτες, χημικές δίαιτες, δίαιτες που αποκλείουν ομάδες τροφίμων από το διαιτολόγιό μας ,τις έχουμε μακριά μας! Αν κάτι μας δελεάζει πιθανόν είναι η γρήγορη απώλεια αλλά ας σκεφτεί κανείς: είναι τόσο απλό για να είναι αληθινό; Μάλλον όχι… Μαγικά φίλτρα λοιπόν δεν υπάρχουν, η μεσογειακή διατροφή είναι η χρυσή τομή στην υγεία και στο αδυνάτισμα και φυσικά η σωματική άσκηση. Για αυτό λοιπόν τρώτε ισορροπημένα και με όσο το δυνατόν λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα.

*διευκρινίζεται καθώς στην γλώσσα μας ο όρος “δίαιτα” πολλές φορές λανθασμένα μας παραπέμπει στην  υιοθέτηση ενός προγράμματος με τελικό στόχο την απώλεια κιλών σωματικού βάρους, μιας και στην προκειμένη περίπτωση η δίαιτα ελεύθερης γλουτένης αποτελεί ξεκάθαρα την μοναδική θεραπεία απέναντι στην ασθένεια κοιλιοκάκη.

Τρόφιμα με γλουτένη:  

• Κριθάρι
  Σίκαλη
  • Σιτάρι
  • Μπύρα
  • Ψωμί
  • Κέικ και πίτες
  • Ζαχαρωτά
  • Δημητριακά
  • Μπισκότα και κράκερς
  • Κρουτόν
  • Τηγανητές πατάτες
  • πίτσα
  • πίτες
  • σάντουιτς
  • burgers
  • Ζωμοί
  • Απομιμήσεις κρέατος ή θαλασσινών
  • Ζυμαρικά
  • Επεξεργασμένο κρέας
  • Σάλτσες για σαλάτες
  • Σάλτσες
  • Καρυκευμένο ρύζι
  • πατατάκια
  • Σούπες και βάσεις για σούπες
  • Λαχανικά σε σάλτσα
  • Αλεύρι
  • Φαρίνα
  • Σιμιγδάλι

  ---

Τρόφιμα  φυσικά απαλλαγμένα από την γλουτένη:

• Φασόλια, σπόροι, ξηροί καρποί στην φυσική τους μη επεξεργασμένη μορφή
• Φρέσκα αυγά
• Φρέσκο κρέας, ψάρι, και πουλερικά (όχι παναρισμένο, επικαλυμμένο ή μαριναρισμένο)
• Φρούτα και λαχανικά
• Τα περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα
• Αραρούτι
• Φαγόπυρος
• Καλαμπόκι και καλαμποκάλευρο
• Λιναρόσπορος
• Άλευρα χωρίς γλουτένη (από ρύζι, σόγια , καλαμπόκι, πατάτα, φασόλια)
• Καλαμπόκι τύπου Hominy
• Κεχρί
• Κινόα
• Ρύζι
• Σόργος
• Σόγια
• Ταπιόκα
• Τέφ
  

  ---

Επιμέλεια άρθρου :

Γυμνοπούλου Δήμητρα,

Διατροφολόγος

Για περισσότερες συμβουλές και απορίες σε θέματα διατροφής στο γυμναστήριο μας Kinesis –Gym η διατροφολόγος μας είναι στη διάθεση σας !!